Duurzaam delen van onderhoud
10 mei, 2016 | door Yuri van Bergen
Deel 3: in een serie over onderhoud in beweging
Duurzaam, duurzaam, duurzaam. De aandacht voor een duurzame samenleving is groot maar ondertussen verbruiken we meer CO2 dan vier aardbollen zouden aankunnen. Het is duidelijk dat er drastische veranderingen nodig zijn. De inkt op het akkoord in Parijs is nog niet opgedroogd of de eerste concessies op een grote stap voorwaarts worden door bestaande belangen beklonken. Laten we eerlijk zijn. De reductie van CO2 uitstoot voor de gebouwde omgeving zal met de huidige visie en oplossingen nooit worden behaald. Om werkelijk de weg naar een CO2 neutrale woningvoorraad in te slaan zullen we fundamenteel anders moeten denken over de wijze waarop we onze woningen in stand houden en verbeteren. Bekende oplossingen en vertrouwde termen van onderhoud behoren dan tot het verleden (1) en worden ingenomen door diverse vormen van hergebruik (2). Deze verandering in ons denken vraagt niet zozeer om een economische afweging in exploitatie, maar om anders te kijken naar de potentie van het strategisch benutten van hergebruik (3). Want willen we als nieuwe generatie volkshuisvesters met de helft aan middelen de ambities uit Parijs behalen zullen we het kapitaal dat is (weder-)opgebouwd door de vorige generatie slimmer moeten gaan delen.
Visie op hergebruik
De potentie van het bestaande kapitaal is enorm (4). Ruim 7,5 miljoen bestaande woningen bieden een schat aan materialen die lokaal of nationaal hergebruikt kunnen worden. Maar ook de hoeveelheid energie die we dagelijks nodig hebben voor verwarming van al die woningen kan “hergebruikt” worden. Twee bronnen met een duidelijke vorm van overcapaciteit die kan worden gedeeld. Tel daarbij de schaal van 7,5 miljoen woningen bij op en de mogelijkheden zijn enorm (5).
- (Her-)Gebruik van materialen: het hergebruik van materialen is voor een particuliere woningeigenaar een vanzelfsprekendheid. Door het slim hergebruiken van bestaande (tweedehands) materialen kan er bespaard worden op de aanschafprijs. Op grotere schaal kunnen bijvoorbeeld de bestaande pannen van een renovatie door woningcorporatie A worden hergebruikt voor bijvoorbeeld planmatig onderhoud door woningcorporatie B in een naastgelegen buurt (6).
- (Her-)Gebruik van energie: deze nieuwe vorm van hergebruik van energie beperkt zich minder tot de productvraag, maar concentreert zich meer op het beperken van verlies. Door bijvoorbeeld de warmte die ontstaat bij een datacentra te gebruiken om op de warmtevraag van een bewoner in een naastgelegen woonwijk te besparen. En de koudere retourenergie van deze bewoner weer te gebruiken voor het koelen van het datacentra. Met deze slimme oplossingen wordt een uitwisseling op buurtniveau mogelijk gemaakt.
- (Re -)Organiseren van schaal: door niet naar de massa van de woningvoorraad te kijken maar te zoeken naar de overeenkomsten op onderdelen wordt een herhaling zichtbaar. De herkenbaarste vorm van een dergelijke opschaling is de collectieve inkoop van cv-ketels door samenwerking van een aantal woningcorporaties op basis van functionele prestaties. Die praktijk van onderhoud voor de component installatie kan eenvoudig worden herhaald voor de component gevel of dak. Deze andere manier van kijken leek tien jaar geleden nog onmogelijk (7).
Hoewel de voorbeelden eenvoudig zijn in idee, vraagt het hergebruik van materialen en energie en het optimaal gebruik maken van schaal om een herindeling van de huidige logistieke methoden en middelen. Een enorme toename aan data per woning voor het ordenen en registeren van bewegingen van materialen en het organiseren van transportbewegingen van mensen en middelen bij het verbeteren zijn hiervoor nodig. Misschien is deze complexe logistieke waarde stroom misschien wel net dat duwtje dat we nodig hebben bij het maken van het besluit om een nieuwe koers te gaan varen. De koers naar een gebouwde omgeving die simpel goedkoper, groener en socialer is dan voorheen (8).
Bronnen:
(1) Artikelen reeds verschenen in de serie over ‘onderhoud in beweging’:
a. Een frisse blik op onderhoud (deel 2), Yuri van Bergen en dr.ir. Haico van Nunen, Kennisbank bestaandewoningbouw.nl, april 2016
b. Op weg naar strategisch onderhoud (deel 1), Yuri van Bergen en dr.ir. Haico van Nunen, Kennisbank bestaandewoningbouw.nl, maart 2016
(2) ‘Overpeinzing: van consumenten naar makers’, Yuri van Bergen, Kennisbank bestaandewoningbouw.nl, april 2016
(3) ‘Delen doe je zo, de deeleconomie in de praktijk’, Martine Zeijlstra en Robert Visscher, Forte Uitgeverij BV, 2016
(4) ‘Cijfers over wonen en bouwen 2016’, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, april 2016
(5) ‘Renoveren als toegepaste wetenschap’, Haico van Nunen, Renda 3 2015
(6) ‘(Her)gebruikt bouwen’, Haico van Nunen, Afstudeerverslag TU/e, 1999
(7) Artikelen reeds verschenen in de serie een groene industriële revolutie:
a. ‘Een groene industriële revolutie!’, Yuri van Bergen en Haico van Nunen, kennisbank bestaandewoningbouw.nl, december 2015
b. ‘De industrie achter het bouwen’, Yuri van Bergen en Haico van Nunen, kennisbank bestaandewoningbouw.nl, december 2015
c. ‘Innovatie aan de lopende band’, Yuri van Bergen en Haico van Nunen, Kennisbank bestaandewoningbouw.nl, december 2015
d. ‘Bouwen zonder uitstoot’ Haico van Nunen en Yuri van Bergen, Kennisbank bestaandewoningbouw.nl, januari 2016
e. ‘Bouwen zonder overlast, de bouwplaats voorbij’, Yuri van Bergen en Haico van Nunen, Kennisbank bestaandewoningbouw.nl, januari 2016
(8) ‘Manifest: levensduurdenken over de bestaande woningvoorraad’, Martin Liebregts, Jelle Persoon en Haico van Nunen, Kennisbank bestaandewoningbouw.nl, november 2010
Print dit artikel
Categorie: Bewoners aan de knoppen, Duurzaamheid, Onderhoud in beweging, Renovatie en onderhoud, Serie van één| Reacties uitgeschakeld voor Duurzaam delen van onderhoud
Je kunt niet meer reageren!